ӘЛЕУМЕТТІК ЖАУАПКЕРШІЛІК

GRI 402-1

«ҚазМұнайГаз» ҰК АҚ-ның кадр саясаты 2024 жылы жаңартылып, Компаниядағы адами ресурстарды басқарудың негізгі қағидаттары, мақсаттары мен бағыттарын айқындайтын стратегиялық құжат болып табылады. Бұл саясат Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне, «Самұрық-Қазына» АҚ-ның корпоративтік стандарттарына және ҚМГ-нің 2022–2031 жылдарға арналған даму стратегиясына сәйкес әзірленген.

Кадр саясатының негізгі қағидаттары:

• Меритократия және әділдік – персоналды басқару үдерістерінің ашықтығын қамтамасыз ету, жоғары әлеуетке ие қызметкерлерді қолдау.
• Адалдық мәдениетін қалыптастыру – Компанияның стратегиялық мақсаттарына барлық деңгейде бірлесіп қол жеткізу.
• Әлеуметтік жауапкершілік – еңбек құқықтарын сақтау, қауіпсіз еңбек жағдайларын және қызметкерлердің әлеуметтік әл-ауқатын қамтамасыз ету.
• Командалық жұмыс және креативтілік – командалық рухты нығайту, бастамашылдық пен шығармашылық көзқарасты қолдау.
• Ашықтық – корпоративтік мәдениетті дамыту, сындарлы диалог пен кері байланысты қамтамасыз ету.
• Біліктілікті арттыру – білім мен дағдыларды үнемі жетілдіру.
• Гендерлік теңдік және инклюзивтілік – барлық қызметкерлер үшін тең мүмкіндіктер мен жағдайларды қамтамасыз ету.
• Ізбасарлық – қызметкерлер буындары арасында білім, тәжірибе және құндылықтарды беру.

ҚМГ еңбек саласындағы халықаралық стандарттарға, оның ішінде БҰҰ-ның Бизнес пен адам құқықтары саласындағы басшылық қағидаттарына, Халықаралық еңбек ұйымының стандарттарына және орнықты даму қағидаттарына бейілділік танытады.

Еңбек жағдайлары өзгерген кезде Компания қызметкерді бұл туралы кемінде он бес күнтізбелік күн бұрын жазбаша түрде хабардар етеді. Компания қызметіндегі елеулі өзгерістерге қатысты ең аз хабарландыру мерзімі – төрт апта.

Кадр саясатының тиімділігі еңбек өнімділігі, кадрлардың тұрақтамау деңгейі, қызметкерлердің тартылу индексі, ішкі ауысымдар, оқыту мен дамыту деңгейі, басқарушы органдардағы гендерлік тепе-теңдік және басқа да көрсеткіштер арқылы бағаланады.

Қызметкерлердің саны мен құрылымы

GRI 2-7GRI 2-8GRI 202-2GRI 405-1

2024 жылдың соңында ҚМГ Тобының тізімдік персонал саны 49 243¹² адамды құрады, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 2 %-ға артқанын көрсетеді. Гендерлік бөліністе қызметкерлердің 81 %-ын ерлер, 19 %-ын әйелдер құрайды, бұл мұнай-газ саласының дәстүрлі түрде физикалық еңбекті талап ететін ерекшеліктеріне байланысты.

Әкімшілік-басқару персоналы (ӘБП) құрылымында ерлердің үлесі – 48 %, әйелдер – 52 %, ал өндірістік персонал (ӨП) арасында әйелдердің үлесі едәуір төмен – 16 %, ерлер – 84 %.

Компания қызмет ететін өңірлерде¹³, жергілікті тұрғындар арасынан жұмысқа қабылданған жоғары буын басшылардың¹⁴ үлесі 90 %-ды құрайды (2023 жылы – 83 %).

Персонал саны бойынша ең ірі өңірлер: Маңғыстау облысы (22 026 адам), Атырау облысы (10 605 адам), Павлодар облысы (3 119 адам) және Астана қаласы (2 120 адам). Сонымен қатар, ҚМГ Тобы компанияларында Қазақстан Республикасынан тыс жерде 6 910 адам жұмыс істейді.

2024 жылы аутстаффинг шартымен 3 357 адам еңбек етті.

2024 жылдың қорытындысы бойынша персоналдың тұрақсыздық деңгейі 6,6 %¹⁵ құрады. Барлығы 3 272 еңбек шарты бұзылды

2024 жылдың соңында жүктілікке және бала күтіміне байланысты демалыста 527 қызметкер болды, оның ішінде 484 әйел және 43 ер адам. Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес, Компанияның барлық қызметкерлерінің жынысына қарамастан декреттік демалыс алу құқығы бар.

Персоналды іріктеу және бейімдеу

GRI 401-1

ҚМГ-де адами ресурстарды тиімді басқару Компанияның стратегиялық жоспарларын (мұнай-газ химиясын дамыту, ҚМГ-ның ірі мұнай-газ жобаларындағы рөлін күшейту, жаңа кен орындарында өндіруді бастау, энергия көшуі және көміртек ізін азайту) ескере отырып, кадрлық қажеттіліктерді жүйелі болжауға негізделген.

ҚМГ бизнес талаптарына сай келетін жоғары білікті мамандарды тартуға ұмтылады. Қызметкерлерді іздеу және іріктеудің негізгі тәсілдеріне мыналар жатады:

• Компанияның HR-брендін университеттермен серіктестік, салалық іс-шараларға қатысу және кәсіби бағдарлау бағдарламалары арқылы ілгерілету.
• Қызметкерлерді іріктеудің автоматтандырылған құралдарын, соның ішінде корпоративтік платформаларды (work.kmg.kz, qsamruk.kz) және рекрутингтік сервистерді пайдалану.
• Үміткерлерді конкурстық іріктеу. Үміткер таңдауда ҚМГ тобы ішіндегі ішкі кадрлық резервке басымдық беру.
• Жұмыс берушінің тартымды құндылық ұсынысын (EVP) қалыптастыру, оған бәсекеге қабілетті сыйақы, кәсіби даму және әлеуметтік кепілдіктер кіреді.

ҚМГ жаңа қызметкерлер мен ауыстырылған жұмыскерлерді сәтті бейімдеу үшін кешенді бейімделу жүйесін қолданады, оған мыналар кіреді:

• Корпоративтік бейімделу – Компанияның тарихымен, құндылықтарымен, стратегиясымен және құрылымымен танысу.
• Әлеуметтік бейімделу – ұжым ішінде тиімді коммуникация орнату.
• Ұйымдастырушылық бейімделу – корпоративтік ережелер мен рәсімдерді меңгеру.
• Техникалық бейімделу – корпоративтік IT-жүйелер мен жабдықтармен жұыс істеуді үйрену.
• Кәсіби бейімделу – жұмыс процесі мен лауазымдық талаптарды игеру.
• Психофизиологиялық бейімделу – еңбек және демалыс режиміне бейімделуге көмектесу.

2024 жылы Компанияға 3 928 адам жұмысқа қабылданды. Жыныс бойынша бөлгенде, қабылданғандардың 82 %-ын – ерлер, ал 18 %-ын – әйелдер құрайды.

Жас ерекшеліктері бойынша қызметкерлердің басым бөлігі 30–50 жас аралығындағылар – 58 %, одан кейін 30 жасқа дейінгілер – 28 %, және 50 жастан асқандар – 14 %.

Ең көп жаңа қызметкерлер Маңғыстау облысына (1 037 адам), Атырау облысына (778 адам), Павлодар облысына (224 адам) және Астана қаласына (483 адам) қабылданды. Сондай-ақ, Қазақстан Республикасы шегінен тыс жерлерде 1 035 жаңа қызметкер жұмысқа орналасқан.

2024 жылы жұмысқа қабылданған қызметкерлердің құрылымы

Оқыту және дамыту

GRI 404-2GRI 403-5

Кәсіби дамудың үздіксіз қамтамасыз етілуі – Топтың кадр саясатының басым бағыттарының бірі. ҚМГ қызметкерлерді оқытуға инвестиция салады және бұл ретте Компания бизнесінің стратегиялық қажеттіліктері мен заманауи технологияларға сүйенеді. Дамытудың негізгі бағыттары мыналарды қамтиды:

• Біліктілікті арттыру, оның ішінде халықаралық стандарттар бойынша сертификаттау және қосымша құзыреттерді меңгеру.
• Орта буын басшыларын басқару дағдыларына оқыту.
• Инженерлік-техникалық мамандықтар мен жұмысшы мамандықтарының қызметкерлерін оқыту.
• Цифрлық дағдыларды және автоматтандыру мен деректер талдауына қатысты құзыреттерді дамыту.
• ЖОО-лармен және дуальды оқыту бағдарламаларымен өзара іс-қимыл.
• Қызметкерлердің жоғары біліктілік алуын (магистратура, докторантура, MBA, DBA бағдарламаларына қатысу) қолдау.
• Қызметкерлерді қайта жұмысқа орналастыру (аутплейсмент) бағдарламаларын дамыту – штаттың қайта құрылуы немесе зейнеткерлікке шығу жағдайында жаңа мамандық меңгеруге мүмкіндік беру.
• Ішкі оқыту платформаларын енгізу, соның ішінде тренингтердің цифрлық каталогтары мен тәлімгерлік бағдарламалар.

Компания жүйелі түрде персоналды дамытуға инвестиция салады. 2024 жылы қызметкерлерді оқытуға 5 109,7 млн теңге бөлініп, бұл көрсеткіш 2023 жылмен (4 115,7 млн теңге) салыстырғанда 19 %-ға артты.

2024 жылы бір қызметкерге шаққандағы орташа оқыту сағаты 35 сағатты құрады, бұл 2023 жылдағы көрсеткіштен (34 сағат) 2,9 %-ға жоғары. Ер адамдар орта есеппен 38 сағат оқудан өтсе, әйелдер – 25 сағат, бұл айырмашылық өндірістік персонал құрылымына байланысты¹⁶.

Міндеттер мен тәуекелдерді басқару бойынша оқыту

• Жол-көлік оқиғаларының алдын алу мақсатында ҚМГ компаниялар тобының жүргізушілері халықаралық ROSPA стандартына сәйкес «Қорғаныс жүргізу» бағдарламасы бойынша оқытылды. Аталған оқудан қызметкерлер мен қауіпті жүктерді тасымалдайтын 3 404 жүргізуші өтті (салыстыру үшін: 2023 жылы – 691 адам, 2022 жылы – 350 адам). Бағдарлама алдағы жылдары да жалғасын табады.
• «Интеграцияланған менеджмент жүйесінің ішкі аудиторы» тақырыбында оқыту ұйымдастырылып (ISO/OHSAS), оған 255 қызметкер қатысты.
• Тәуекелдерді бағалау дағдылары бойынша оқудан 422 қызметкер өтті.

Халықаралық біліктіліктер мен сертификаттар

• 63 қызметкер DipIFR, ACCA, IPMA, CIMA, PMP, CFA, CIA және басқа да бағдарламалар бойынша халықаралық біліктілік пен сертификат алу үшін оқудан өтті.
• ҚМГ мен еншілес ұйымдардың негізгі қызметкерлерін халықаралық IPMA жоба менеджменті стандартына сәйкес жыл сайынғы сертификаттау аясында 83 маман емтихан мен сертификаттаудан өтті.
• 500-ден астам ҚМГ және ЕТҰ қызметкері жоба менеджменті бойынша ішкі тренингтерге қатысты.

Модульдік оқыту бағдарламалары

• «Самұрық-Қазына» АҚ қолдауымен IR School, HR School, CnB мектебі және «Бас геолог» бағыттары бойынша модульдік бағдарламалар іске асырылды. Оқытуға 48 қызметкер қатысты.
• ҚМГ мен Eni SpA Affiliate Agip Caspian Sea B.V. арасындағы ынтымақтастық аясында ENI корпоративтік оқу орталығының профессоры Мануэль Мартинатти жүргізген «Total Project Management» офлайн оқыту бағдарламасы ұйымдастырылып, оған 43 қызметкер қатысты.

Салалық білім беру бағдарламалары

Екі мамандандырылған білім беру бағдарламасы сәтті аяқталды:

• «FROSIO қорғаныс жабындарының инспекторлары» – 7 қызметкер FROSIO талаптары мен ISO/IEC 17024 стандартына сәйкес оқытылды.
• «Ұңғымаларды бақылау» – IWCF халықаралық стандарты бойынша 7 қызметкер оқытылды.

Халықаралық сертификаттар мамандардың жоғары біліктілігін және бұрғылау мен коррозияға қарсы қорғау кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ете алатындығын растайды.

Жастарға арналған білім беру бастамалары

«АЛЫП» бағдарламасы аясында өзгерістер көшбасшысы болып табылатын жас мамандар үшін келесі кезең жүзеге асырылды. Бағдарлама келесі модульдерді қамтыды:

• 1-модуль: DMAIC жобаларды іске асыру әдіснамасы;
• 2-модуль: тиімді коммуникация және тұлғалық тиімділік негіздері;
• 3-модуль: қаржы және технологиялар саласындағы кешенді сауаттылық.

2024 жылы бұл оқудан 63 маман өтті. Оқыту аяқталғаннан кейін қатысушылар жеке жобаларын іске асырады және жаңа қатысушылар тобына тәлімгер бола алады.

«Жеті қадам» жастар бағдарламасы аясында 9 қызметкер басшылық құзыреттерін, коммуникациялық дағдыларды және бюджеттік жоспарлау қағидаларын меңгеруге бағытталған оқудан өтті.

Тұрақты даму саласындағы оқыту

ҚМГ-ның «Тұрақты даму және өндірістің көміртек сыйымдылығын төмендету» стратегиялық мақсаты аясында келесі тренингтер өткізілді:

• Көміртекті ұстау, сақтау және пайдалану технологиялары (CCUS, INPEX Corporation);
• Парниктік газдарды верификациялау жөніндегі сарапшыларды даярлау;
• Кәсіпорында парниктік газдарды басқару;
• ESG бойынша стратегиялық семинар;
• Қалдықтарды басқару;
• Биоалуантүрлілікке әсерді басқару;
• Парниктік газдар шығарындыларын реттеу және ESG енгізу;
• Төмен көміртекті даму және көміртек ізін басқару;
• «Green Ports» және «EcoPorts» сертификаттау;
• Petro Decarbonization бағдарламасы;
• Көміртекті ұстау, қайта пайдалану және сақтау;
• Әралуандылық және инклюзивтілік.

ҚМГ еңбек өнімділігін арттыруды, сондай-ақ қызметкерлердің әлеуетін ашу мен мансаптық өсуін қамтамасыз етуді көздейтін бағалау жүйесін енгізген. Бағалау жүйесінің негізгі тәсілдеріне мыналар жатады:

• Корпоративтік бизнес-мақсаттарды жеке KPI көрсеткіштері арқылы каскадтау.
• Қызметкерлердің нәтижелерін бағалаудың ашық әрі объективті жүйесін енгізу.
• Қызметкерлермен кері байланыс орнату және жеке даму жоспарларын түзету.
• Бағалау рәсімдерінің тұрақтылығы мен әдістемелік бірізділігі.

Мұрагерлік жүйесі және дарынды қызметкерлерді басқару

ҚМГ негізгі лауазымдарға мұрагерлік жүйесін және ішкі кадрлық резервті дамытуды жүзеге асырады. Бұл бағыттағы тәсілдерге мыналар кіреді:

• Жоғары әлеуетті қызметкерлерді іріктеу және оларды басқарушылық лауазымдарға даярлау.
• Жеке даму бағдарламаларын және мансаптық жоспарларды әзірлеу.
• Шетелдік мамандардың тәжірибесін қазақстандық кадрларға беру.
• Кросс-функционалдық сараптаманы және ішкі тәлімгерлікті дамыту.

ҚМГ тобының жас мамандары, жаңадан жұмысқа қабылданған қызметкерлер, кадрлық резерв өкілдері мен жалпы қызметкерлердің кәсіби дамуын қолдау және сүйемелдеу мақсатында Ішкі тренерлер мен Тәлімгерлер институты құрылған.

ҚМГ компаниялар тобында кадрлық резервті қалыптастыру және дамыту «МАНСАП» жобасы аясында жүзеге асырылады. 2023–2024 жылдары тәлімгерлік бағдарламасы іске қосылып, «А» және «Б» пулдарының ізбасарлары «С» пулына тәлімгер ретінде бекітілді.

2024 жылдың соңында «Мұнай өңдеу және мұнайхимия», «Барлау және өндіру», «Тасымалдау және маркетинг», сондай-ақ «Мұнайсервистік активтер» бағыттары бойынша өндірістік кадрлық резервке іріктеу өткізілді. Іріктеуге ҚМГ тобының 1000-нан астам қызметкері қатысты.

2024 жылы негізгі лауазымдарға тағайындаулардың 35 %-ы кадрлық резерв қатарынан жүзеге асырылды.

Жас мамандармен жұмыс

ҚМГ өндірістік нысандар орналасқан өңірлердегі оқу орындарымен белсенді түрде әріптестік орнатып, жас мамандарды даярлау бағдарламаларын іске асырады:

• Студенттерді оқытуға қаржыландыру жүргізіледі – 2024 жылы ҚМГ кәсіпорындары 1 966 студенттің жоғары оқу орындарында оқуын қаржыландырды.
• Өндірістік және диплом алды тәжірибелер тұрақты түрде ұйымдастырылады – 2024 жылы 1 713 студент тәжірибеден өтті.

Жас мамандарға арналған негізгі бағдарламалар:

• «Жас маман» – Атырау мұнай өңдеу зауыты (АМӨЗ) жас мамандарына арналған бағдарлама. 2024 жылы бағдарламаға 9 адам қатысып, 4-і оқуды аяқтады, 2-і жұмысқа орналасты, 5-і оқуды жалғастыруда.
• Дуальды оқыту – оқыту, тағылымдама және жұмысқа орналастыруды біріктіреді:
  • ЕМГ– 106 адам, олардың 10-ы жұмысқа орналасты;
  • ҚБМ – 57 адам;
  • АМӨЗ – 30 адам, олардың 7-ы жұмысқа орналасты;
  • ПМХЗ – 86 адам, олардың 22-і жұмысқа орналасты;
  • KPI – 10 адам;
  • ПКОП – 27 адам;
  • KMG International – 42 адам.
• «KMGE School» – «ҚМГ Инжиниринг» ЖШС-ға тар бейінді мамандарды даярлау бағдарламасы. 2022–2024 жылдары 18 адам оқытылып, 18-сі жұмысқа орналасты, оқуды 3 адам жалғастыруда.
• «Стажер» – АМӨЗ-да негізгі кәсіптер бойынша оқыту бағдарламасы. 2023–2024 жылдары 60 адам оқып, 31-і жұмысқа орналасты. 2024 жылы қосымша 20 стажер іріктелді.

2024 жылы ҚМГ мен «Маңғыстаумұнайгаз» АҚ бірлесіп, Маңғыстау облысының 60 жұмыссыз азаматын оқыту бойынша бірегей жобаны іске асырды. Бұл бастаманың мақсаты өңірдегі жұмыссыздық деңгейін төмендету және әлеуметтік-экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету болды.

«Білім беру интенсиві» бағдарламасы қатысушыларды жұмысқа орналастыруға дайындауға бағытталды. Оқыту барысында болашақ мамандар кәсіби дағдыларды меңгеріп, мұнай-газ саласы бойынша білім алды және жұмыс процесіне бейімделді.

Оқуды аяқтағаннан кейін бағдарламаның барлық түлектеріне «Маңғыстаумұнайгаз» АҚ-да жұмысқа орналасу мүмкіндігі ұсынылды. Қатысушылардың көпшілігі үшін бұл алғашқы жұмыс орны болды, бұл оларға тәжірибе жинауға және мұнай-газ саласындағы мансапты бастауға мүмкіндік берді.

Жалақы мен ынталандыруды басқару

GRI 401-2GRI 202-1GRI 405-2GRI 201-3

ҚМГ жалақы жүйесін басқаруда әділдік, ашықтық және объективтілік қағидаттарын ұстанады.

ҚМГ-нің жалақы жүйесінің негізгі элементтері

Еңбекақы төлеу жүйесі

• Ішкі әділеттілік пен нарықтағы бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз ететін грейдинг жүйесі.
• Жұмыстың күрделілігіне, біліктілік деңгейіне, жауапкершілік дәрежесіне және қызметкердің нәтижелілігіне байланысты еңбекақыны саралау.
• Негізгі қызмет көрсеткіштеріне (НҚК) қол жеткізгені үшін сыйақы беру жүйесі. Қызметкерлерді ынталандыруға арналған бонустық бағдарламалар.
• Еңбек нарығын бақылау және еңбекақы бенчмаркингі – жалақы деңгейінің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін.
• Жалақы жүйесінің ашықтығы – қызметкерлерге өз жалақысының қалай анықталатынын және оған қандай факторлар әсер ететінін түсінуге мүмкіндік береді.

Әлеуметтік жеңілдіктер мен қолдау бағдарламалары

• Ерікті медициналық сақтандыру – қызметкерлер мен олардың отбасы мүшелері үшін.
• Мемлекеттік емес зейнетақымен қамсыздандыру – қызметкерлердің қосымша қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында.
• Спорттық-сауықтыру іс-шараларына жартылай өтемақы – қызметкерлердің денсаулығын нығайту үшін.
• Әлеуметтік әл-ауқат бағдарламалары – жайлы еңбек жағдайларын қамтамасыз ету және тұрмыстық инфрақұрылымды жақсарту.
• Қиын өмірлік жағдайлардағы қаржылық қолдау – мысалы, ауыр сырқаттар немесе жақын адамынан айырылу кезінде.

Материалдық емес ынталандыру бағдарламалары

• Үздік қызметкерлерді ынталандыруға арналған кәсіби шеберлік конкурстары.
• Еңбегі үшін жария мойындау және марапаттау.
• Шығармашылық бастамаларды ынталандыру және «кайдзен» бағдарламаларына (бизнес-процестерді жетілдіру) қатысу.
• Кері байланыс пен қатыстылық мәдениетін енгізу.

Компания грейдтік сыйақы жүйесін қолданады, ол қызметкерлердің әлеуметтік санатына қарамастан бірдей лауазымдарда еңбекақы теңдігін қамтамасыз етеді. 2024 жылы әйелдер мен ерлердің орташа жалақысының арақатынасы Компания бойынша орта есеппен 97 %-ды құрады. Қызметкерлер санаттары бөлінісінде әйелдердің орташа жалақысының ерлердің орташа жалақысына қатынасы әкімшілік-басқару персоналы арасында 72 %, ал өндірістік персонал арасында 92 % құрады. Әкімшілік-басқару персоналы санатында байқалатын жалақы айырмашылығы осы санат ішіндегі қызметкерлердің атқаратын лауазымдарының деңгейінің әртүрлілігімен түсіндіріледі.

2024 жылы Топтағы бастапқы деңгейдегі жалақының Қазақстан Республикасының ұлттық заңнамасында белгіленген ең төменгі жалақыға қатынасы ерлер үшін 6,18, әйелдер үшін 7,24 көрсеткішін құрады.

ҚМГ әділ әрі тиімді еңбекақы жүйесін қамтамасыз етуге ғана емес, сонымен қатар әрбір қызметкер өзін бағаланатын әрі Компанияда ұзақ мерзімді жұмыс істеуге және дамуға ынталы сезінетін ортаны құруға ұмтылады.

Қызметкерлердің зейнетақы жоспарлары

Қазақстан Республикасының ұлттық заңнамасына сәйкес, азаматтардың зейнетақы жинақтары Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында, сондай-ақ ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларында орналастырылады.

ҚМГ ұжымдық шарттар аясында зейнеткерлерге әлеуметтік қолдау көрсету бойынша қосымша міндеттемелерді орындайды. Зейнеткерлік жасқа жетуіне байланысты еңбек қызметін аяқтаған және зейнетке шыққан қызметкерлер келесі әлеуметтік қолдау шараларына ие болады:

• Қазақстан Республикасының ұлттық және мемлекеттік мерекелеріне орай бір реттік материалдық көмек;
• мерейтойлық жасқа толуына байланысты бір жолғы төлемдер;
• шипажайлық-курорттық емделуге жолдамалар және олардың құнының бір бөлігін өтеу;
• өзге де әлеуметтік қолдау шаралары.

Сонымен қатар, ҚМГ кәсіпорындарында зейнеталды жастағы қызметкерлерді қолдау бағдарламасы жүзеге асырылады. Бұл бағдарлама еңбек шартын тараптардың келісімі бойынша бұзу кезінде өтемақы төлеумен зейнетке ерте шығу мүмкіндігін көздейді. Зейнет жасына жеткен қызметкерлерге де еңбек қатынастарын аяқтаған кезде өтемақы қарастырылады.

Әлеуметтік саясат

ҚМГ қызметкерлер үшін қолайлы еңбек жағдайын жасап, олардың әлеуметтік қорғалу деңгейін арттыруға ұмтылады. Әлеуметтік саясаттың негізгі бағыттары мыналарды қамтиды:

• Өндірісті үздіксіз жетілдіру жобаларын қолдау.
• Ұжымдық шарттар мен әлеуметтік бағдарламаларды іске асыру.
• Инклюзивтілік пен тең мүмкіндіктерді қамтамасыз ету.
• Өндірістік нысандардағы еңбек және тұрмыс жағдайларын жақсарту.
• Халықтың әлеуметтік осал топтарына қолдау көрсету арқылы корпоративтік әлеуметтік жауапкершілікті дамыту.
• Корпоративтік еріктілік бағдарламаларын ұйымдастыру.
• Ішкі коммуникацияны дамыту.
• Әлеуметтік тұрақтылықты зерделеу және оның нәтижелері негізінде даму жоспарларын әзірлеу.

Әлеуметтік тұрақтылық деңгейі

2024 жылы ҚМГ еңбек ұжымдарындағы әлеуметтік тұрақтылық деңгейі қанағаттанарлық деп бағаланды – индекс 79 %-ды құрады, бұл 2023 жылғы көрсеткіштен (75 %) 4 пайыздық тармаққа жоғары.

Әлеуметтік тұрақтылықты бағалау мақсатында жыл сайын Samruk Research Services зерттеуі жүргізіледі. Зерттеу нәтижелері кәсіпорындар деңгейінде жеке Іс-шаралар жоспарларын әзірлеу үшін негіз ретінде пайдаланылады. Бұл жоспарлар анықталған проблемалық аймақтарды жоюға және қызметкерлердің қанағаттанушылығын арттыруға бағытталған. Іс-шаралар еңбек жағдайларын жақсарту, кері байланыс жүйесін дамыту, қызметкерлерге жайлы тұру және тамақтану жағдайларын ұйымдастыру және басқа да шараларды қамтиды.

2024 жылы Корпоративтік орталық барлық еншілес ұйымдарға арналған бірыңғай SRS көрсеткіштерін жақсарту жөніндегі Іс-шаралар жоспарының форматын енгізді, сондай-ақ жергілікті жерлерде жоспарларды әзірлеуге жәрдем көрсету және көшпелі консультациялар тәжірибесін бастады, бұл әлеуметтік саясатты нығайтуға ықпал етті.

Қызметкерлердің әлеуметтік-тұрмыстық жағдайы

ҚМГ қызметкерлердің еңбек және демалыс жағдайларын жақсарту бойынша жүйелі түрде жұмыс жүргізуде. Бұл мәселелер еншілес және тәуелді ұйымдарда (ЕТҰ) әлеуметтік тұрақтылықты арттыру бойынша жоспарларға енгізілген және барлық еншілес кәсіпорындар әзірлеген 2023–2027 жылдарға арналған жол карталарында бекітілген.

2024 жылы осы бағдарламалар шеңберінде әлеуметтік-тұрмыстық инфрақұрылымның 183 нысанында жақсарту жұмыстары жоспарланды. Оның ішінде:

• 106 нысанда жұмыстар толық аяқталды,
• 20 жаңа нысан салынды,
• 23 нысанда күрделі жөндеу жүргізілді,
• 51 нысанда ағымдағы жөндеу жұмыстары орындалды,
• вагондар мен тұрмыстық кабиналар және басқа да жабдықтар – 12 бірлік жаңартылды.

2024 жылы инвестициялардың жалпы көлемі 3,7 млрд теңгені құрады. 3,1 млрд теңге сомасына қалған 77 нысанды аяқтау 2025 жылға жоспарланған.

Кәсіподақтар және ұжымдық шарттар

GRI 2-30GRI 401-2

ҚМГ тобы құрамында 36 606 қызметкердің мүддесін білдіретін 35 кәсіподақ ұйымы жұмыс істейді.

Кәсіподақтармен өзара іс-қимыл

ҚМГ кәсіподақтармен өзара іс-қимылды салалық және өңірлік деңгейлерде еңбек заңнамасына сәйкес әлеуметтік әріптестік қағидаттарында құрады.

Салалық деңгейде әлеуметтік кепілдіктер, еңбек ұйымдастыру және еңбекақы төлеу, жұмыспен қамту, гендерлік және жастар саясаты, еңбекті қорғау, сондай-ақ еңбек дауларын алдын алу және шешу тетіктері сияқты ынтымақтастықтың негізгі қағидаттары Қазақстан Республикасының мұнай-газ, мұнай өңдеу және мұнай-химия салаларындағы Салалық келісімде айқындалған. ҚМГ және оның кәсіпорындары осы құжатты әзірлеуге белсенді түрде қатысты.

ҚМГ еншілес ұйымдарымен бірлесе отырып, әлеуметтік әріптестік жөніндегі Салалық комиссия жұмысына қатысады, онда әлеуметтік тұрақтылық, салалық біліктілік стандарттарын дамыту және адами капиталды нығайту мәселелері талқыланады. ҚМГ 2023–2025 жылдарға арналған Салалық келісімнің талаптарын орындауда, бұл құжат қызметкерлердің әлеуметтік қорғалуын арттыруға, кәсіподақтардың рөлін күшейтуге және қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз етуге бағытталған.

ҚМГ еншілес ұйымдарындағы еңбекақы төлеу жүйесі салалық талаптарға сәйкес келеді және жұмысшылардың разрядтары арасындағы ең төменгі коэффициенттер мен бірінші разрядтағы жұмысшылар үшін ең төменгі тарифтік мөлшерлемелерді қамтиды.

Өңірлік деңгейде өзара іс-қимыл әлеуметтік әріптестік жөніндегі облыстық комиссиялар арқылы жүзеге асырылады. Бұл комиссияларда жұмыспен қамту мен еңбекті қорғау мәселелерімен қатар, ұжымдық еңбек даулары да қаралады. ҚМГ құрамындағы барлық компанияларда келісім комиссиялары жұмыс істейді.

Әлеуметтік тұрақтылықты сақтау мақсатында ҚМГ мен еншілес ұйымдарының басшылығы кәсіподақтармен тұрақты диалог жүргізеді. Кәсіподақ комитеттерімен өткізілетін кездесулер ұжымдық шарттардың орындалуы, еңбек тәртібі, еңбек жағдайлары мен қауіпсіздік, әлеуметтік жеңілдіктер мен өтемақылар бойынша мәселелерді жедел шешуге мүмкіндік береді.

Ұжымдық шарттар және әлеуметтік қолдау

ҚМГ әрбір қызметкердің еңбек құқықтарын іске асыру үшін тең мүмкіндіктерді қамтамасыз етеді және ұжымдық шарттарды жасасу мен өзгерту мәселелерінде еңбек ұжымдарымен белсенді өзара іс-қимыл жасайды. Әлеуметтік әріптестік аясында Компания келіссөздер жүргізу мерзімдерін қатаң сақтайды, процестің ашықтығын және ұжымдық шарттарда бекітілген барлық міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етеді.

ҚМГ Тобының 21 еншілес ұйымында ұжымдық шарттар қолданылады және олар Топ қызметкерлерінің жалпы санының 97 %-ын қамтиды.

Еңбек заңнамасына сәйкес кез келген қызметкер өз өкілдері арқылы ұжымдық келіссөздерге қатысуға және ұжымдық шарт жобасын әзірлеуге, сондай-ақ қол қойылған ұжымдық шартпен танысуға құқылы. Қызмет түрі немесе аумақтық белгісі бойынша бірлестік бостандығы мен ұжымдық келіссөздер жүргізу құқықтарын шектеу Компания қызметінде көзделмеген. Біз қызметкерлердің бірлестіктер бостандығы құқығын іске асыруға қолайлы жағдай жасаймыз.

2024 жылы қолданыс мерзімінің аяқталуына байланысты «Өзенмұнайгаз» АҚ, «EP KMG Catering» ЖШС, «ҚазГПЗ» ЖШС, «ӨзенМұнайСервис» ЖШС компанияларында ұжымдық шарттардың жаңа редакцияларына қол қойылды. Еңбек ұжымдарының бастамасымен ҚР аумағындағы «ҚМГ Кашаган Б.В.» компаниясының филиалында және «ҚазМұнайГаз» ҰК АҚ Корпоративтік орталығында жаңа ұжымдық шарттар жасалды.

«ӨзенМұнайСервис» ЖШС, «Ойл Транспорт Корпорейшн» ЖШС және «Суды өндіру және тасымалдауды басқару» ЖШС компанияларында әлеуметтік пакеттер жақсартылған қосымша келісімдерге қол қойылды.

«KMG GREEN Energy» ЖШС, «ҚМГ Инжиниринг» ЖШС, «Павлодар мұнайхимия зауыты» ЖШС, «МаңғыстауЭнергоМұнай» ЖШС, «МұнайТелеком» ЖШС, «Oil Services Company» ЖШС, «KMG PetroChem» ЖШС, «Қазмортрансфлот» ЖШС және «KMG Security» ЖШС компанияларында ішкі нормативтік құжаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізіліп, әлеуметтік жеңілдіктердің түрлері мен шарттары жақсарту жағына қарай қайта қаралды.

ҚМГ қызметкерлері мен олардың отбасыларына әлеуметтік қолдау жүйесін кезең-кезеңімен дамытуда. Ұжымдық шарттар елуге жуық әлеуметтік қолдау түрін көздейді.

Маңғыстау, Атырау, Ақтөбе, Қызылорда және Павлодар облыстарында орналасқан еншілес ұйымдардың қызметкерлеріне келесі әлеуметтік қолдау шаралары ұсынылады:

• сауықтыруға арналған материалдық көмек;
• қызметкерлер мен олардың отбасыларына арналған ерікті медициналық сақтандыру;
• санаторлық-курорттық емделуге жұмсалған шығындарды өтеу;
• мүгедектік пен кәсіби аурулар жағдайындағы төлемдер;
• қиын өмірлік жағдайларда материалдық көмек көрсету;
• жүктілік және босану, бала күтімі бойынша жәрдемақылар;
• зейнеткерлікке ерте шығу кезіндегі төлемдер және басқа да төлемдер.

2024 жылы ҚМГ ұжымдық шарттарды стандарттау жұмыстарын жалғастырды. Бұл ерікті әлеуметтік жеңілдіктердің бірыңғай жүйесін құруға және олардың бөлінуінің ашықтығын қамтамасыз етуге бағытталған.

2024 жылы барлық әлеуметтік төлемдер мен кепілдіктер толық көлемде сақталып, төленді. Жалпы, 2024 жылы көрсетілген әлеуметтік қолдау көлемі 25 млрд теңгені құрады.

Ішкі коммуникациялар

ҚМГ Тобының кәсіпорындарында басшылық пен қызметкерлер арасындағы тиімді кері байланысты қамтамасыз ететін ішкі коммуникация жүйесі жолға қойылған. ҚМГ-нің барлық еншілес ұйымдарында басшылықтың еңбек ұжымдарымен тұрақты кездесулері өткізіліп тұрады. Бұл кездесулерде әлеуметтік, тұрмыстық және өндірістік мәселелер талқыланады. Аталған жүйенің мақсаты – бір жағынан, қызметкерлерді Компанияның стратегиялық мақсаттары мен ағымдағы жағдайы туралы хабардар ету, екінші жағынан – қызметкерлер мен олардың өкілдерінің пікірін ескеру.

2024 жылы ҚМГ еншілес ұйымдарының 9 000-нан астам қызметкерінің қатысуымен 67 есептік кездесу өткізілді. Талқылау барысында қызметкерлер өндірістік үдерістерге, жұмысқа орналасуға, еңбек қауіпсіздігіне және әлеуметтік қолдауға қатысты 300-ден астам сұрақ қойды. Әрбір сұрақ бойынша тиісті түсіндірмелер беріліп, шешімдер қабылданды.

Ашық коммуникацияны қолдау мақсатында еншілес ұйымдарда өзара іс-қимылдың қосымша құралдары енгізілді: бірінші басшылардың қызметкерлерді жеке қабылдауы, корпоративтік блогтар, ішкі ақпараттық сайттар және өзекті хабарландыруларды көрсету үшін видеомониторлар. Жедел ақпараттандыру ақпараттық тақталар мен электрондық хабарламалар арқылы да жүзеге асырылады.

Омбудсмен

«ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ-ның Омбудсмені – Компанияның Директорлар кеңесіне тікелей бағынатын тәуелсіз тұлға. Омбудсменнің негізгі міндеті – корпоративтік этика қағидаттарының сақталуын қамтамасыз ету, еңбек дауларын шешуге жәрдемдесу және қызметкерлердің құқықтарының бұзылуына жол бермеу.

Омбудсмен өз қызметін тәуелсіздік, бейтараптық, әділдік, құпиялық және бейресми көзқарас қағидаттарына сай жүзеге асырады.

2024 жылы Омбудсмен қызметі қызметкерлердің корпоративтік этика және еңбек құқықтары мәселелері бойынша хабардарлығын арттыру бағытында белсенді жұмыс жүргізді. Осы мақсатта КМГ-нің ірі кәсіпорындарында – «ПетроҚазақстан Ойл Продактс» ЖШС, «Қаражанбасмұнай» АҚ, «Маңғыстаумұнайгаз» АҚ, «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС, «Өзенмұнайгаз» АҚ және басқа да ұйымдарда 14 түсіндіру кездесуі өткізілді. Сонымен қатар, өндірістік нысандармен бірге жатақханалар, асханалар сияқты әлеуметтік нысандарда еңбек жағдайлары мен Іскерлік этика кодексінің сақталуына қатысты мәселелер талқыланды.

ҚМГ тобының қызметкерлері Омбудсменге «Нысана» жедел желісі, электрондық пошта немесе тікелей жеке қабылдау арқылы жүгіне алады.

Сонымен қатар, 2024 жылы ҚМГ Омбудсмені:

• Компанияның жаңартылған құндылықтарына сәйкес ҚМГ Іскерлік этика кодексін өзектендіру жұмысына қатысты;
• «Ембімұнайгаз» АҚ пен «ҚазТрансОйл» АҚ-ның омбудсмендеріне әдістемелік қолдау көрсетті;
• «Самұрық-Қазына» АҚ компанияларының омбудсмендер форумдарына, конференцияларына және кеңестеріне қатысып, Адам құқықтары жөніндегі ұлттық орталықпен ынтымақтастық орнатты.

Омбудсмен қызметі алдағы уақытта да қызметкерлердің өтініштеріне жедел әрекет ету және ҚМГ-дегі корпоративтік этиканы жетілдіру бағытында жұмысын жалғастырады.