Бәсекелестікке негізделген сатып алуларды кеңейту
2024 жылы ҚМГ компаниялар тобының жылдық сатып алу жоспарының жалпы көлемі ҚҚС-ты есепке алмағанда 1 219 млрд теңгені құрады. ҚМГ-нің сатып алу қызметіндегі басты басымдықтар – бір көзден сатып алу үлесін азайту және бәсекелестік негізде сатып алулар үлесін арттыру, бұл адал бәсекелестікті дамытуға және орнықты даму мақсаттарына қол жеткізуге ықпал етеді.
ҚМГ-де бәсекелестік сатып алулар ашық тендер, баға ұсыныстарын сұрату, электрондық дүкен және тауар биржасы арқылы жүзеге асырылады. 2024 жылдың қорытындысы бойынша бәсекелестік рәсімдер нәтижесінде жасалған шарттардың көлемі 593 млрд теңгені құрап, жылдық сатып алу жоспарының 51 %-ына сәйкес келді.
Бір көзден сатып алу тек бәсекелестік рәсімдерді өткізу объективті түрде мүмкін болмаған жағдайларда қолданылады. Мұндай тәсіл шектеулі бәсекелестік тәуекелдерін барынша азайтып, сатып алу қызметінің ашықтығын арттыруға мүмкіндік береді.
Бәсекелі сатып алулардың сомасы, ҚҚС-сыз, млрд теңге17
|
Жыл |
Тауарлар |
Жұмыстар мен қызметтер |
Барлығы |
|||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
Сомасы |
Үлес, % |
Сомасы |
Үлес, % |
Сомасы |
Үлес, % |
|
|
2022 |
237 |
23 |
275 |
26 |
512 |
49 |
|
2023 |
302 |
25 |
320 |
26 |
622 |
51 |
|
2024 |
258 |
22 |
335 |
29 |
593 |
51 |
17 Бәсекелі сатып алуларға тендер, баға ұсыныстарын сұрату, электрондық дүкен және тауар биржалары арқылы жүзеге асырылатын сатып алу тәсілдері жатады.
Импортты алмастыру
ҚМГ сатып алулар саласында импортты алмастыруды дамытуға белсенді түрде ықпал етеді. Бұл жұмыс Қазақстан Республикасының «Квазимемлекеттік сектордың жекелеген субъектілерінің сатып алулары туралы» 2021 жылғы 8 маусымдағы Заңының талаптарына сәйкес жүргізіледі. Компанияда жаңа өндірістерді дамытуға жәрдемдесу бағдарламасы іске асырылып жатыр, ол оффтейк-шарттар жасасуды көздейді.
Аталған Бағдарламаның негізгі мақсаты – «Самұрық-Қазына» қоры компанияларынан сұранысқа ие өнімдерді шығару үшін жаңа өндірістер ашып, технологиялық жаңғырту жүргізетін жеке кәсіпкерлерді қолдау. Оффтейк-шарттар – кәсіпкерлерге Қазақстан Республикасының аумағында өндіріс ұйымдастыру арқылы өнімге тапсырыс алу кепілдігін береді.
2024 жылы ҚМГ еншілес және тәуелді ұйымдары жалпы сомасы 58,7 млрд теңгеге (ҚҚС-мен) 137 оффтейк-шарт жасасты. Бұл жергілікті өндірісті дамытуға және импортқа тәуелділікті төмендетуге ықпал етті.
ҚМГ оффтейк-шарттарының көлемі
|
Жыл |
Саны |
Сомасы, млн теңге |
|---|---|---|
|
2022 |
56 |
791 |
|
2023 |
64 |
1 687 |
|
2024 |
137 |
58 688 |
Сатып алудағы импорттық тауарлар үлесі
|
Жыл |
Сомасы, млрд теңге |
Қазақстандық шығу тегі СТ-KZ18 сертификатынсыз жеткізілген тауарлар үлесі, % |
|---|---|---|
|
2022 |
90 |
23 |
|
2023 |
158 |
28 |
|
2024 |
112 |
22 |
18 Қазақстанда шығу туралы сертификатсыз жеткізілген тауарлардың үлесі есепті кезеңде жеткізілген импорттық тауарлардың үлесін білдіреді.
Жеткізілген ТҰК-тың жалпы көлемі және ТҰК сатып алудағы жергілікті қамту үлесі, оның ішінде ұзақ мерзімді шарттар бойынша
|
Жыл |
Тауарлар |
Жұмыстар мен қызметтер |
Барлығы |
|||
|
Сомасы, млрд теңге |
Жергілікті қамту үлесі, % |
Сомасы, млрд теңге |
Жергілікті қамту үлесі, % |
Сомасы, млрд теңге |
Жергілікті қамту үлесі, % |
|
|
2022 |
410 |
58 |
1 290 |
90 |
1 700 |
82 |
|
2023 |
606 |
50 |
1 580 |
88 |
2 186 |
77 |
|
2024 |
503 |
55 |
1 550 |
89 |
2 053 |
81 |
Контрагенттермен өзара іс-қимылдағы тұрақты даму қағидаттары
ҚМГ контрагенттермен өзара әрекеттестігін тұрақты даму қағидаттарына негіздейді. Бұл қағидаттар іскерлік үдерістердің заңдылығы мен ашықтығын, шарт талаптарының сақталуын, сондай-ақ сыбайлас жемқорлыққа мүлдем төзбеушілікті қамтиды. Жеткізушілерді таңдауда ҚМГ баға мен сапаның оңтайлы арақатынасына, жеткізу шарттарына және контрагенттің іскерлік беделіне назар аударады.
Сонымен қатар, ҚМГ серіктестеріне мынадай қарсы міндеттемелерді жүктейді:
- Қолданылатын заңнама талаптарын сақтау
- Қызметкерлерге әділетті қатынасты қамтамасыз ету
- Балалар еңбегін пайдалануға тыйым салу
- Қауіпсіз еңбек жағдайларын жасау
- Экологиялық стандарттарды сақтау
- Адал және этикалық іскерлік қағидаттарын ұстану
Аталған талаптар ҚМГ мен контрагенттер арасында жасалатын шарттардың ажырамас бөлігі болып табылады. Бұл еңбек құқықтарын қорғауға, Қазақстан Республикасы азаматтары үшін қолайлы еңбек жағдайларын қамтамасыз етуге және экологиялық қауіпсіздікті нығайтуға ықпал етеді.
ҚМГ бұл шараларды іске асыру серіктес компаниялар тарапынан құқыққа қайшы әрекеттердің азаюына және сатып алу процесіне қатысушылардың жауапкершілік деңгейінің артуына септігін тигізетініне сенімді.
