2019 жылы ҚМГ-нің сегіз негізгі қағидаттан тұратын Шығарындыларды басқару саясаты бекітілді:
- Қызметті заңнамалық талаптарға және Компанияның өзге де міндеттемелеріне қатаң сәйкестікте жүзеге асыру.
- Шығарындылардың белгіленген нормативтерін және ластаушы заттар шығарындыларына лимиттерді, парниктік газдар шығарындыларына квоталарды сақтау.
- Рөлдер мен міндеттерді нақты бөлу, құзыреттілікті арттыру, оқыту және хабардар болу.
- Шығарындыларды тұрақты есепке алуды, түгендеу мен мониторинг жүргізу.
- Көмірсутек шикізатын өндіру кезінде шикі газды тұрақты жағуды тоқтату.
- Парниктік газдар шығарындыларын қысқарту және «көміртек ізін» азайту жөніндегі іс-шараларды жүргізу.
- Көміртек активтерін басқару.
- Шығарындыларды басқару жөніндегі қызметті үнемі жақсарту..
Қоршаған ортаға әсерді азайтудың негізгі бағыттарының бірі – атмосфералық ауаны ластайтын заттардың шығарындыларын төмендету. Келесідей іс-шаралар орындалып жатыр:
- Мұнайды жылыту пештеріндегі техникалық ескірген оттықтарды ауыстыру кезең-кезеңімен жүргізіледі;
- Газды кешенді дайындау және өңдеу қондырғылары салынып жатыр;
- Көмірсутектердің булануын болдырмау үшін тік мұнай резервуарлары үшін понтондарды орнату бойынша жұмыстар жүргізіліп жатыр;
- Мұнайды жылыту пештерінде және т. б. ластаушы заттар шығарындыларының каталитикалық бейтараптандырғыштарын орнату жүріп жатыр.
ҚМГ компанияларының тобы бойынша барлық ластаушы заттар шығарындыларының нормативті көлемі 2021 жылы 110,2 мың тоннаны құрады (2020 жылы – 110,7 мың тонна).
| 2019 | 2020 | 2021 | |
|---|---|---|---|
|
Атмосфераны ластаушы заттардың шығарындылары, барлығы, оның ішінде: |
118,3 | 110,7 | 110,2 |
|
NOx шығарындылары |
12,5 | 12,7 | 12,7 |
|
SOx шығарындылары |
12,2 | 12,5 | 12,2 |
|
басқа да ластаушы заттардың шығарындылары |
93,6 | 85,5 | 85,3 |
| 2019 | 2020 | 2021 | |
|---|---|---|---|
|
КСШ өндіру, өндірілген көмірсутекті шикізаттың т/1000 т.м.б. |
1,7 |
1,9 |
1,9 |
|
Мұнай өңдеу, т / 1000 т. өңделген мұнай |
2,9 |
2,9 |
2,8 |
|
Мұнай тасымалдау, т/1000 тасымалданатын мұнай |
0,5 |
0,5 |
0,5 |
2021 жылы ҚМГ компанияларының тобы бойынша мұнай баламасындағы көмірсутек шикізатын өндірудің жалпы көлеміне NOx шығарындыларының орташа көрсеткіші КСШ өндірудің мың тоннасына шаққанда 0,24 тоннаны, IOGP орташа көрсеткіші – 0,29 тоннаны құрады. 2020 жылмен салыстырғанда, NOx меншікті шығарындылары 9%-ке өсті, бұл жаңа шығарынды көздерінің қосылуымен байланысты.
ҚМГ компаниялар тобы бойынша мұнай баламасындағы көмірсутек шикізатын өндірудің жалпы көлеміне Sox шығарындылары қатынасының орташа көрсеткіші КСШ өндірудің мың тоннасына шаққанда 0,22 тоннаны, IOGP орташа көрсеткіші – 0,19 тоннаны құрады. 2020 жылмен салыстырғанда SOx үлестік шығарындыларының 4%-ға төмендегені байқалады.
Мұнай өңдеу зауыттарын жаңғырту
ҚМГ-нің барлық зауыттарында күкірт өндіретін қондырғылар пайдалануға берілді. Бұл қондырғыларда күкіртсутекті газ бір мезгілде маңызды өндірістік өнім — тауарлық күкірт ала отырып, регенерациядан (тазартудан) өтеді. Жаңғыртудан кейін мұнай өңдеу зауыттары Кеден одағының техникалық регламентінің талаптарына сәйкес еуропалық сапа стандарттарының — К4 класты отынның анағұрлым экологиялық өнімдерін шығара бастады. К4 класты отындағы күкірт мөлшері зауыттарды жаңғыртуға дейін шығарылған отынға қарағанда 10 есе аз. Бұл автомобиль көлігінің пайдаланылған газдарындағы ластаушы заттардың азаюына және елді мекендердегі атмосфералық ауа сапасының жақсаруына әсер етеді.
Шикі газды ұтымды пайдалану
2017-2021 жылдар аралығында ҚМГ компаниялар тобы бойынша мақсатты іс-қимылдардың нәтижесі шикі газды алауларда жағу көлемінің 83%-ға төмендеуі болды. Бұл газды жағу кезінде пайда болатын ластаушы заттар мен парниктік газдар шығарындыларын азайтуға мүмкіндік берді.
2021 жылы Компанияда шикі газды ұтымды пайдалану деңгейі 98%-ды құрады. Газды алауда жағу қарқындылығының көрсеткіші өндірілген КСШ 1 мың тоннасына 2,1 тонна деңгейінде (2020 жылы — 2,2, 2019 жылы — 2,95), бұл 2020 жылғы көрсеткіштен 5%-ға және IOGP орташа салалық көрсеткішінен 74%-ке төмен.
|
Көрсеткіш |
2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|
|
Шикі газды алауда жағудың жалпы көлемі, млн м3 |
315,8 | 148,9 | 80,2 | 57,6 | 52,5 |
|
Шикі газдың пайдалы қызмет деңгейі, % |
85 | 93 | 97 | 98 | 98 |
|
Шикі газды жағу қарқындылығы, өндірілген 1 мың КСШ-ға шаққанда тонна |
11 | 6 | 2,95 | 2,2 | 2,1 |
2015 жылы ҚМГ Дүниежүзілік банктің «2030 жылға қарай ілеспе мұнай газын күнделікті жағуды толық кәдеге жарату» бастамасын қолдады. Компания шикі газды жағу көлемін барынша азайтуға тырысады. Осы бастама шеңберінде шикі газды жағу көлемдері бойынша есептілік жыл сайын Дүниежүзілік банктің ҚР-дегі өкілдігіне тапсырылады.