ҚазМұнайГаз метан менеджментін енгізу жұмыстарын жалғастыруда

Өткен жылдың желтоқсан айында Қазақстан метан шығарындыларын азайту жөніндегі жаһандық бастамаға — Global Methane Pledge қосылды, оның мақсаты 2030 жылға қарай метанды 2020 жылғы көрсеткіш деңгейінен 30% ұжымдық қысқарту болып табылады. Бұл жақын арада метан шығарындыларын мемлекеттік есепке алу мен реттеудің қатаңдауы мүмкін дегенді білдіреді.

«Қазмұнайгаз» ҰК АҚ (ҚМГ) өз кәсіпорындарында метан менеджментін енгізу үшін, метан шығарындыларын басқару саласындағы көшбасшы — норвегиялық Carbon Limits компаниясымен ынтымақтастық туралы меморандум жасасты. ҚМГ меморандумды іске асыру аясында Carbon Limits компаниясымен бірлесе отырып, ЮНЕП және Еуропалық Одақ делегациясының қолдауымен ҚМГ еншілес және тәуелді ұйымдарының (ЕТҰ) мамандарына мұнай-газ секторында метан шығарындыларын анықтау, жою және өлшеу бойынша тренинг өткізді.

Осылайша, 26 ақпаннан 1 наурызға дейін ҚМГ-ның өндіру активтерінің бірінде LDAR (метанның шығарындыларын анықтау және жою бағдарламасы — Leak Detection and Repair) демонстрациясы өткізілді.  

LDAR демонстрациясы Carbon Limits техникалық мамандары ҚМГ ЕТҰ объектісінде инфрақызыл камералармен метан шығарындыларын өлшеу арқылы жүргізілді. Тренингке корпоративтік орталықтан және ҚМГ-ның жеті өндіру активінен 24 маман қатысты: «Қазақойл Ақтөбе» ЖШС, «Қаражанбасмұнай» АҚ, «Қазақтүрікмұнай» ЖШС, «Өзенмұнайгаз» АҚ, «Ембімұнайгаз» АҚ, «Қазгермұнайгаз» БК ЖШС, «Маңғыстаумұнайгаз» АҚ, олар болашақта өз нысандарында LDAR жүйесін дербес түрде енгізетін болады. Тренинг барысында метан шығарындыларын анықтау, өлшеу және сандық бағалау әдістері мен технологиялары, спутниктік технологиялардың түрлері, ағып кетудің негізгі көздерін анықтау, сондай-ақ оларды жою шаралары тәжірибемен көрсетілді.

Спутниктік суреттердің көмегімен метан шығарындыларының супер көздерін қалай түзетуге болатындығы, олардың орналасқан жерін арнайы жабдық — инфрақызыл камерамен қалай орнатуға болатындығы және ағып кету себептері мен көздерін жедел анықтауға болатындығы көрсетілген. Мүмкін болған жағдайда шығарындыларын тез арада жоюға да болады.

ҚМГ өз активтерінде метан шығарындыларын басқаруды енгізуге ерекше назар аударуда. Осылайша, БҰҰ-ның Климаттың өзгеруі жөніндегі конференциясы (СОР28) шеңберінде 2023 жылғы желтоқсанда ҚМГ UNEP-пен өзара түсіністік туралы Меморандумға қол қойып, UNEP және IMEO ұйымдастырған OGMP 2.0 (The Oil & Gas methane Partnership) серіктестігіне қосылды.

ҚМГ сонымен қатар OGMP 2.0 бастамасына қосылған алғашқы Қазақстандық ұлттық компания. Сонымен бірге USAID (PCA) қаржыландыратын «Орталық Азия энергетикасы» жобасын іске асыратын Tetra Tech ES, Inc корпорациясымен ынтымақтастық туралы Меморандумға да қол қойылған. USAID метан шығарындыларын бағалауға және азайтуға, экологиялық тұрақтылықты арттыруға және бизнесті жүргізудің жауапты әдістерін ілгерілетуге көмек көрсетеді, бұл Қазақстан Үкіметінің 2060 жылға қарай Ұлттық Климаттық жоспар шеңберіндегі көміртегі бейтараптығына қол жеткізу жөніндегі ұлттық мақсаттарына сәйкес келеді. Бүгінгі таңда ҚМГ бен Tetra Tech арасында, ҚМГ кәсіпорындарында метан шығарындыларын азайту жөніндегі бірлескен 2024 жылға арналған жұмыс жоспары әзірленді және келісілді.

Сондай-ақ, компания 2023 жылғы желтоқсанда Baker Hughes Services Kazakhstan LLP компаниясымен төмен көміртекті жобаларды іске асыру, оның ішінде метан шығарындыларын мониторингтеу және жою, алауларда күнделікті күйдіруді қысқарту жөніндегі жобаларды іске асыру мәселелері бойынша ынтымақтастық жөнінде келісімге қол қойған. ЕТҰ-ның бірінде пилоттық жобаны іске асыру мүмкіндігі де белсенді талқылануда.

2024 жылы ҚМГ 2060 жылға дейінгі Төмен көміртекті даму бағдарламасын бекіту жоспарлануда, онда жеке блокта метан менеджментіне баса назар аударылады.