Қаріп өлшемі:
+A
-A
Режим:
Қалыпты режимге оралу
Көру қабілеті нашар адамдар үшін
Тарих
1899

Атырау облысының аумағындағы Қарашүңгіл кен орнында 40 метрлік ұңғымадан алғашқы мұнай фонтаны атқылады.
1911

Доссордағы алғашқы мұнай фонтаны. Дәл осы жерде Қазақстанда мұнай өндіру өнеркәсібі бастау алды.
1911
1912

Бірінші Доссор-Ракуши-Каспий мұнай құбырының ұзындығы 60 км, оның 16 км - Каспий теңізінің түбінде салынды.
1912
1915

Алғашқы мұнайды елдегі екінші Мақат кен орны берді.
1915
1932

Ембі мұнайшылары алғаш рет КСРО-да ғана емес, сондай-ақ Еуропада да өте терең бұрғылауды (2500-2800 м) игерді.
1932
1945

№ 441 зауыт (қазіргі Атырау МӨЗ) алғашқы өнім – автомобиль бензинін өндірді.
1945
1961

Жетібай кен орнындағы алғашқы мұнай фонтаны Маңғышлақта мұнай-газ провинциясының ашылуын белгіледі.
1961
1969

Өзен-Атырау мұнай құбыры жылыту пештерімен тапсырылды, бұл мұнайды төмен температурамен тасымалдауға мүмкіндік берді.
1969
1978

Павлодар мұнай-химия зауытында қуаты жылына 6 млн тонна мұнайды бастапқы өңдеу кешені іске қосылды, алғашқы бензин алынды.
1978
1979

Әлемдегі ең терең Теңіз кен орны ашылды (жоғарғы мұнай коллекторы - 4000 метр тереңдікте).
1979
1979

280 шаршы шақырымнан астам аумақты алып жатқан әлемдегі ең ірі 20 кен орнының бірі – Қарашығанақ кен орны ашылды.
1979
1983

Қазақстанның оңтүстігінде Шымкент зауыты салынды.
1983
1993

Қазақстан мен Chevron арасында «Теңізшевройл» бірлескен кәсіпорнын құру туралы 40 жылдық келісім жасалды.
1993
1997

«ҚазТрансОйл» ұлттық компаниясы құрылды. Мұнай құбырларының жалпы ұзындығы – 5 мың км-ден астам, сондай-ақ әлемдегі ең ұзын Астрахань-Маңғышлақ (2000 км-ден астам) су құбыры бойынша тұщы су беруді қамтамасыз етеді.
1997
2000

Каспий қайраңында «Шығыс-1» ұңғымасы бұрғыланып, алып Қашаған кен орны ашылды.
2000
2006

«ҚазМұнайГаз» БӨ» АҚ-ның Лондон қор биржасы мен Қазақстан қор биржасында IPO-ға шықты. ҚМГ БӨ шамамен $2 млрд (сол кездегі қазақстандық компаниялар арасындағы ең ірі IPO) тартты.
2006
2012

ҚМГ Қарашығанақ жобасында 10% үлеске ие болды. «Халықтық IPO» шеңберінде Қазақстан қор биржасында «ҚазТрансОйл» АҚ жай акциялары ұсынылды.
2012
2018

Үш ірі мұнай өңдеу зауытын ауқымды жаңғырту аяқталды.
2018
2019

Орталық Қазақстан мен Астананы Қазақстан Республикасының бірыңғай газ тасымалдау желісімен байланыстыратын «Сарыарқа» магистральды газ құбырының құрылысы аяқталды.
2019
2021

Satti алғашқы қазақстандық өздігінен көтерілетін жүзбелі бұрғылау қондырғысы теңізге шықты. ҚМГ «ҚазТрансГаз» АҚ акцияларының 100%-ын «Самұрық-Қазына» АҚ пайдасына берді.
2021
Өндіру
Ұлттық қазына
Қазақстандық мұнайының тарихы 120 жылдан асады.
ХХ ғасырдың басында Гурьев (қазіргі Атырау) облысындағы ашылған кен орындарынан кейін, бүкіл әлем мұнайлы Қазақстан туралы айта бастады.

Соғыс жылдары дамуға тағы бір серпін берілді. Мұнай сапасының жоғары болғаны соншалықты, оны өңдемей-ақ, майданға жіберіп, танктерде пайдаланды. 40-шы жылдардың аяғына қарай өндіріс көлемі жылына 1 миллион тоннаға жетті.

50-ші жылдардың соңында Маңғыстау облысында, ал 70-ші жылдары Қызылорда өңірінде белсенді іздеу-бұрғылау және геологиялық-түсіру жүргізілді.

Қазақстан мұнайы тарихының келесі кезеңі – Теңіз (1 млрд тоннадан астам мұнай және газ конденсаты қорлары), Қарашығанақ (ресурстарды бағалау – 1,35 трлн текше метр газ және 1,2 млрд тонна мұнай және газ конденсаты), Қашаған (шамамен 4,8 млрд тонна шартты отын қорлары) алып кен орындарының ашылуымен тұспа-тұс келеді.
Өңдеу
Өңделген өнімдерге қатысты
Қазақстанның мұнай өңдеу зауыттары – отандық өнеркәсіптің технологиялық авангарды.
Бірінші мұнай өңдеу зауытының құрылысы Ұлы Отан соғысы кезінде басталды. Зауыт екі жыл ішінде АҚШ-тан lend lease шарттарында жеткізілген жиынтықты жабдық базасында салынды. Бастапқы қуаты жылына 800 мың тонна болды. Зауыт Ембі кен орнынан авиациялық және автомобиль бензиндерін, мотор және қазандық отынын шығаруға маманданған.  

Екіншісі Павлодар мұнай-химия зауыты болды, оның құрылысы 1971 жылы басталды, 1971-1978 жылдар аралығында отын нұсқасы бойынша салынған зауыт технологиялық тұрғыдан Батыс Сібірдің азкүкіртті мұнайын өңдеуге арналған болатын.  

Қазақстанның үш ірі мұнай өңдеу зауытының ең жаңасы – 1985 жылы салынған Шымкент мұнай өңдеу зауыты. Жобалық қуаттылығы жылына 6 млн тоннаға жетеді. Зауытты ҚМГ CNPC-мен бірлесіп басқарады. 
Тасымалдау
Еуразияның энергетикалық бағыттары
Мұнай өндірісінің дамуы мұнай құбыры саласының пайда болуына түрткі болды.
Қазақстан аумағындағы алғашқы Доссор-Ракуши-Каспий мұнай құбырын 1912 жылы «Ембі» мұнай өнеркәсібі және сауда акционерлік қоғамы салған.

Павлодар мен Шымкентте зауыттар пайдалануға тапсырылғаннан кейін, елдің солтүстігі мен оңтүстігінде магистраль құбырлары салынды.

1997 жылы «ҚазТрансОйл» ұлттық мұнай тасымалдау компаниясы құрылды. Бүгінгі таңда компанияның магистраль мұнай құбырларының жалпы ұзындығы 5,3 мың км-ден асады.

Каспий қайраңының қарқынды игерілуімен республиканың флотын құру мәселесі де туындады. Қызметін жаңадан бастап, алғаш кезде Ақтау-Махачкала мен Ақтау-Баку бағыттарында жалға алынған флотпен жұмыс істеген «Қазақтеңізкөлікфлоты» теңіз кеме қатынасы компаниясы бүгінде әртүрлі үлгідегі 23 кемеге ие.
Ұлттық компания
Қазақстан мүддесін қорғау
Елдің бас мұнай компаниясын құру.
«ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы акционерлік қоғамы мемлекеттің 100% үлесімен Қазақстан Республикасы Президентінің 2002 жылғы 20 ақпандағы Жарлығының негізінде «Қазақойл» ұлттық мұнай-газ компаниясы мен «Мұнай және газ тасымалдау» ұлттық компаниясын біріктіру жолымен құрылды.

Мұнай-газ саласында ұлттық операторды құру мұнай-газ кешенін тиімді әрі анық дамытуды қамтамасыз ету деңгейін арттыруға және ел экономикасының мұнай-газ секторында Қазақстан Республикасының мүдделерін қорғауға байланысты болды. Осы кезеңнен бастап ұлттық компанияның және жалпы мұнай-газ саласының тарихындағы маңызды кезеңдер басталады.