Үстірт мемлекеттік табиғи қорығы республикалық маңызды айрықша қорғалатын табиғат аумақтары санатына жатқызылатын ерекше экологиялық, ғылыми, мәдени құндылықтарды білдіретін жер қойнауы учаскелерінің тізбесіне енгізілген. «Кендірлі бұлағы» республикалық және халықаралық маңыздағы мемлекеттік табиғат қорықтарының гидрогеологиялық объектілерінің тізбесіне енгізіледі. Үстірт қорығына бірегей геологиялық, палеонтологиялық және археологиялық объектілер енгізіледі, бұлар Қызыл кітапқа енгізілген әр түрлі деңгейдегі жануарлар мен құстардың  (қарақұйрық, уриал, каракал, ителгі, бүркіт, үкі, джек және т.б.) мекендеу орны болып табылады. Бұдан басқа, аталған аумаққа ЮНЕСКО Дүниежүзілік табиғи мұра объектісі мәртебесін беру жоспарлануда. ҚР Табиғат қорғау заңнамасына сәйкес мемлекеттік қорық режимі шаруашылық қызметке толық тыйым салатын қорық режимін енгізуді қарастырады.

Үстірт мемлекеттік табиғи қорығына тікелей жақын жерде Кендірлі-Қаясан мемлекеттік қорық аймағы орналасқан, оның аумағында геологиялық зерттеуге, Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексімен белгіленген арнайы экологиялық талаптар есебінен уәкілетті органмен келісім бойынша пайдалы қазбаларды барлауға рұқсат етілген.

«Көкжиде-Құмжарған» кіші қорығының аумағында республикалық маңызы бар мемлекеттік табиғат қорықтарының 2 объектісі бар:

Көкжиде құмы – экологиялық және ғылыми құндылығы бар республикалық маңыздағы гидрогеологиялық объектісі. Құм бірегей жерасты суларының резервуары болып табылады;

Көкжиде кен орнының жерасты сулары – Батыс Қазақстандағы жерасты сулары кенорындарының ауыз су сапасы бойынша бірегей және барынша ауқымды болып табылатын айрықша экологиялық гидрогеологиялық объекті.

Солтүстік Каспий акваторийі, әсіресе бекіре балық түрлерінің биологиялық және кәсіпшілік құндылықтары тұрғысынан бірегей ихтиофауна болып табылады. Солтүстік және Орталық Каспий бағалы аудандардың және тармақталған тораптардың бірі болып табылады, сол арқылы жыл сайын суда және су маңында миллиондаған құстар ұшып өтеді, итбалықтар қыста жатып, ұрық шашады. Өткен ғасырдың 70-жылдарының соңында Каспий теңізінің балық қорын сақтау және ұдайы өндіру мақсатында Солтүстік Каспий қорықтық аймағы бекітілген және ұйымдастырылған. 

Новинский мемлекеттік қорықшасы ауданы 45,0 мың га аумақты алып жатыр. Бұл қорықша 1967 жылы Қазақстан мен Ресей шекарасында Вольга сағасының шығыс бөлігі сулы-батпақты пайдалы жерлерін қорғауға арналған су акваториясында және  атауы бірдей аралдарда құрылған. Қорықшада өсімдіктердің сирек түрлері: су жаңғағы, жаңғақ тәріздес лотос, астрахандық желімбас, су астында өсетін ақ тұңғиық гүлі, сондай-ақ жануарлар түрлері: су тышқан, өзен құндызы, ұзын инелі кірпі, құстардың 27 түрі (бұйра бірқазан және қызғылт бірқазан, қоқиқаз, қиқылдақ, аққұтан, көкқұтан, жалбағай, алакөз қара ала үйрек және т.б.) қорғалады. Қазіргі уақытта қорықша аумағы теңіз деңгейінің көтерілуімен байланысты толықтай судың астында.